Sacro Etno w miniaturze

Projekt „Sacro Etno w miniaturze” realizowany w Parku Miniatur Minieuroland w Kłodzku jest inspirowany lokalnym dziedzictwem kulturowym Ziemi Kłodzkiej i wzmacnia społeczną tożsamość kulturową.

W ramach projektu społeczność lokalna oraz turyści odwiedzający region mogą zobaczyć mobilną scenografię i aranżację miniatury Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bardzie, misternie wykonaną miniaturę Bazyliki, ale również wierną kopię Madonny Tronującej, zw. Rycerską z XII wieku, która jest najstarszą romańską drewnianą rzeźbą na Dolnym Śląsku. Dodatkową atrakcję stanowi kostium pątnika, którego kopia zostaje stworzona dla zachowania tradycji kulturowych związanych z kultem Maryjnym, kontynuowanym dziś przez rzesze pielgrzymów. Wiernie oddane kopie, stanowiące trzy elementy mobilnej scenografii i aranżacji będą prezentowane w Minieurolandzie w Kłodzku, w obiektach turystycznych Ziemi Kłodzkiej, w Bazylice w Bardzie oraz na terenie uzdrowisk regionu Dolnego Śląska.

Park Miniatur Minieuroland w Kłodzku oraz Parafia Nawiedzenia NMP w Bardzie we współpracy przy projekcie EtnoPolska 2021 proponują oryginalny sposób zachowania, przekazu i kontynuacji tradycji regionalnych.

Projekt „Sacro Etno w miniaturze” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska 2021.

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bardzie

Założenie sanktuarium maryjnego w Bardzie związane jest z obecnością Cudownej Figurki Matki Bożej, eksponowanej dziś w ołtarzu głównym Bazyliki Mniejszej Nawiedzenia NMP w Bardzie. Bazylika uważana jest za jedną z najpiękniejszych świątyń barokowych na Dolnym Śląsku.

Obecna świątynia pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny wzniesiona została w latach 1686-1704 przez prowadzących tutejszą parafię cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Znajduje się w miejscu, gdzie stały wcześniej dwa mniejsze kościoły „czeski” i „niemiecki”. Budowla z małymi zmianami zachowała się do naszych czasów. Mierzy 54 m długości, 26 m szerokości i może pomieścić około 5 tysięcy ludzi. Z surową architekturą zewnętrzną kontrastuje bogaty wystrój wnętrza. Oprócz Cudownej Figurki Matki Bożej Bardzkiej – najstarszej drewnianej, romańskiej rzeźby na Dolnym Śląsku, na uwagę zasługuje bogato rzeźbiona barokowa ambona, organy, a także obrazy autorstwa największego malarza śląskiego baroku Michała Willmanna w ołtarzu głównym i dwóch ołtarzach bocznych. We września 2004 r. kościół w Bardzie podniesiony został do rangi Sanktuarium Metropolitalnego Matki Bożej Bardzkiej Strażniczki Wiary Świętej Diecezji Świdnickiej. W listopadzie 2008 r. świątyni nadano tytuł Bazyliki Mniejszej.

Figurka Matki Bożej Bardzkiej – Strażniczki Wiary Świętej

Cudowna Figurka Matki Bożej (zwanej również Figurką Madonny Tronującej) jest najcenniejszym zabytkiem Barda i najstarszą na Dolnym Śląsku rzeźbą romańską. Znajduje się w centralnej części ołtarza głównego Bazyliki Mniejszej Nawiedzenia NMP w Bardzie.

Figurka przedstawia Maryję z Dzieciątkiem, wykonana jest z drewna lipowego i mierzy niewiele ponad 43 cm. Matka Boża, siedząca na tronie, trzyma w wyciągniętej prawej ręce królewskie jabłko. Dzieciątko, na jej kolanach, lewą rączką podtrzymuje księgę, a prawą podnosi w geście błogosławieństwa. Bardzo charakterystyczny jest tajemniczy uśmiech Marii, dzięki któremu nazywa się ją często „Madonną uśmiechniętą”. Według legendy Figurka została wykonana po objawieniu się Matki Bożej pewnemu młodzieńcowi, który na prośbę Marii umieścił jej podobiznę w kapliczce. Historycy jednak nie są zgodni co to do tego, czyim dziełem jest i kiedy powstała. Czas powstania rzeźby datuje się na 1011 rok +- 26 lat. Można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że jest to najstarsza drewniana rzeźba religijna w Polsce. Pierwsze wzmianki o szerzącym się kulcie maryjnym, związanym z obecnością Cudownej Figurki Madonny w Bardzie, pochodzą już z roku 1270. O ogromnym znaczeniu Figurki świadczą liczne wota, które można obejrzeć w muzeum klasztornym. Do dziś przetrwał też zwyczaj całowania Figurki przez pielgrzymów. Po każdej niedzielnej Mszy Świętej, rzeźbę Matki Bożej Bardzkiej zdejmuje się z ołtarza i podaje pielgrzymom do ucałowania.

Strój pątnika – symbol muszli

Strój średniowiecznego Pielgrzyma składał się z krótkiego, sięgającego do kolan płaszcza, aby nie utrudniał marszu, peleryny oraz charakterystycznego kapelusza, który miał chronić przed deszczem i słońcem.

W wielu krajach Europy pojawiają się piesze szlaki pątnicze oznaczone symbolem muszli. To Drogi św. Jakuba przeznaczone dla pątników indywidualnych lub małych grup bez względu na wyznanie i narodowość – ale czerpiących z chrześcijańskiej tradycji pielgrzymowania do grobów męczenników – chcących doświadczyć w drodze ciszy i duchowej przemiany. Pragną się modlić, przemyśleć swoje życie, odetchnąć od zabiegania, odkryć pierwotną spójność naszego Kontynentu, czy zażyć ruchu zgodnie z zasadą „w zdrowym ciele zdrowy duch”. Bo właśnie przeżycie duchowe jest najważniejsze na tym szlaku. Dla średniowiecznych Europejczyków istniały trzy odległe miejsca, które warto było odwiedzić: Grób Chrystusa w Jerozolimie, Rzym oraz położony na “końcu świata” grób św. Jakuba. W pobliżu bowiem “końca świata”, najdalej na zachód wysuniętego punktu Kontynentu, w hiszpańskim Santiago de Compostela odnaleziony został grób brata św. Jana Ewangelisty, pierwszego biskupa Jerozolimy i pierwszego z dwunastu Apostołów, który zginął śmiercią męczeńską (w roku 44) – św. Jakuba Starszego. Powracający z Hiszpanii pielgrzymi wiele opowiadali o niezwykłym miejscu, o drodze oraz przynosili ze sobą niespotykane w innych miejscach muszle, nazwane muszlami św. Jakuba. Z czasem motyw muszli stał się symbolem pielgrzymowania, a nawet szerzej – wędrówki do Domu Ojca.